Xút là gì? Xút ăn da, Tính chất, điều chế, ứng dụng của Xút NaOH

Xút hay xút ăn da là gì? Là thắc mắc của rất nhiều bạn đã gửi về cho VIETCHEM. Không phải ai cũng nắm được thông tin kiến thức về loại hóa chất này. Đặc biệt là những tính chất hóa học liên quan; cách sử dụng; cách bảo quản và ứng dụng trong cuộc sống. Để giải đáp cho toàn bộ những điều trên, bài viết hôm nay chúng tôi sẽ phân tích cụ thể chi tiết để các bạn dễ hiểu. Cùng dành ra 2 phút để theo dõi bài viết dưới đây nhé!

Xút là gì?

Xút hay còn gọi là xút ăn da là hợp chất vô cơ của natri

Xút thực chất là một loại hóa chất có tên khoa học là natri hidroxit hoặc hydroxit natri. Nhiều người còn gọi với cái tên phổ biến là xút ăn da. Là một hợp chất vô cơ của nguyên tố natri. Được ứng dụng trong nhiều ngành nghề khác nhau của cuộc sống. Đặc biệt là ứng dụng trong các ngành công nghiệp hoặc các phòng thí nghiệm. 

Xút ăn da là tên gọi bắt nguồn từ đâu?

Sở dĩ nhiều người biết đến natri hydroxit với tên gọi xút ăn da là do khi hòa tan hợp chất này vào trong nước sẽ xảy ra phản ứng tỏa nhiều nhiệt. Do đó nếu tiếp xúc trực tiếp tiếp với loại chất này sẽ dễ dẫn tới hiện tượng bị bỏng da. Bên cạnh đó thì xút còn có khả năng phân hủy các loại chất béo-dầu mỡ rất tốt. Là một hợp chất kiềm(bazo) cực mạnh. Rất dễ gây ra mòn da gây các vết bỏng rộp. Chính vì thế mà người ta thường gọi bằng tên xút ăn da.

Tổng quan về tính chất của xút

1. Tính chất vật lý của xút ăn da

Xút có công thức hóa học là NaOH và tồn tại ở trạng thái rắn hoặc lỏng

• Xút ăn da có công thức hóa học là NaOH
• Khối lượng mol là 39,9971 g/mol
• Trạng thái tồn tại: Tinh thế rắn màu trắng hoặc dạng dung dịch lỏng. Với dạng dung dịch sẽ có tính nhờn, ăn mòn da, giấy, vải.
• Khối lượng riêng của xút NaOH là 2,1g/cm3
• Nhiệt độ nóng chảy khoảng 65,1℃
• Tỷ trọng trong dung dịch NaOH là 1,829 g/cm3
• NaOH ở dạng tinh thể rắn có khả năng hút ẩm mạnh và nhanh. Tan nhiều trong nước, trong dung môi cồn và tỏa nhiệt nhiều. Tạo ra dung dịch không màu có tính kiềm mạnh.
• NaOH dạng dung dịch dễ hấp thụ các loại khí CO2, SO2 xảy ra phản ứng tạo ra các loại oxit axit của muối.
• Vì tính hút ẩm cao nên khi bảo quản cần lưu ý về điều kiện kín. 
• Hình dạng xút ở trạng thái rắn thường là tinh thể hạt, vảy hoặc viên màu trắng.

2. Tính chất hóa học của xút NaOH

Tính chất hóa học của NaOH rất đa dạng

• Là 1 bazo mạnh, làm đổi màu chất chỉ thị quỳ tím sang màu xanh và làm đổi màu phenolphtalein sang màu hồng.
• Dễ xảy ra phản ứng với các loại axit khác nhau tạo ra muối và nước. Ví dụ với phương trình phản ứng sau đây: 

NaOH(dd) + HCl(dd) → NaCl(dd) + H2O

• Dung dịch NaOh có phản ứng với các loại oxit axit để tạo thành muối và nước. Đơn cử tác dụng với một số oxit axit điển hình như: SO2, CO2… theo phương trình sau đây:  

2NaOH + SO2 → Na2SO3 + H2O

NaOH + SO2 → NaHSO3

• Xút NaOH có phản ứng thủy phân với các este và peptit theo sơ đồ sau:

• Dung dịch NaOH có tác dụng với muối để tạo thành muối mới và bazo mới. Sau phản ứng phải tạo ra các chất kết tủa hoặc bay hơi. Ví dụ một phản ứng cụ thể theo phương trình sau: 

2NaOH + 2Al + 2H2O → 2NaAlO2 (muối) + 3H2↑ (khí)

2NaOH + Zn → Na2ZnO2 (muối) + H2↑ (khí)

• NaOH tác dụng với một số kim loại có oxit và hidroxit của chúng có tính lưỡng tính như: kim loại nhôm(Al) và kẽm (Zn)…Phương trình phản ứng hóa học như sau: 

2NaOH + 2Al + 2H2O → 2NaAlO2 (Muối) + 3H2↑ (Khí)

2NaOH + Zn → Na2ZnO2 + H2↑

• Tác dụng với các hợp chất lưỡng tính như: Al(OH)3 hoặc Al2O3 theo phương trình hóa học sau:

NaOH + Al(OH)3 → NaAl(OH)4

2NaOH + Al2O3 → 2NaAlO2 + H2O

Phương pháp sản xuất xút ăn da (NaOH)

Xút được sản xuất bởi phương pháp điện phân

Hiện nay NaOH được sản xuất chủ yếu theo công nghệ phản ứng điện phân dung dịch muối natri clorua (NaCl) bão hòa. Theo cơ thể, dung dịch NaCl điện phân thành nguyên tố cl trong buồn anot. Dung dịch natri hydroxide và nguyên tố hydro trong buồng catot. Phương trình điện phân cụ thể như sau:

2Na+ + 2H2O + 2e− → H2↑ + 2NaOH (xút)

2NaCl + 2H2O → 2NaOH (xút)  + H2↑ + Cl2↑

(Phản ứng điện phân dung dịch muối ăn phải có màng ngăn trong bình điện phân)

Trong phương pháp điều chế xút lỏng NaOH này cần lưu ý một số điểm như sau:

Để ngăn cản không cho natri hydroxide và khí clo bị trộn lẫn sau quá trình điện phân cần bố trí buồng điện phân thỏa mãn điều kiện ngăn khí. Cụ thể có thể sử dụng các loại buồng điện phân sau:

• Buồng điện phân thủy ngân: Trong buồng điện phân này thì không cần sử dụng màng chắn. Mà thay vào đó là sử dụng trực tiếp thủy ngân như một loại chất chia tách khí clo ra khỏi dung dịch. Tuy nhiên với kiểu buồng thủy ngân có rất nhiều nguy hiểm tiềm ẩn nên nếu không trang bị đầy đủ những điều kiện tốt sẽ không thực hiện được. Và dần bị cấm sử dụng hiện nay.
• Buồng điện phân màng chắn: Bên trong buồng điện phân sẽ bố trí vật liệu màng chắn để tách riêng biệt dung dịch và khí. Thường màng chắn sử dụng là amian phủ trên cột catot với nhiều lỗ nhỏ. 

Lưu ý trong cách sử dụng xút ăn da

Khi tồn tại ở trạng thái dung dịch NaOH được cảnh báo là một hóa chất nguy hiểm. Vì thể trong quá trình sử dụng cần lưu ý một số điểm sau đây:

1. Cần trang bị đầy đủ dụng cụ và đồ bảo hộ khi sử dụng.

Khi sử dụng hóa chất xút NaOH cần trang bị đầy đủ đồ bảo hộ

• Trong trường hợp xút công nghiệp NaOH bị dính vào mắt có thể gây dị ứng bỏng rát và mù lòa. Vì thế cần nhanh chóng sơ cứu rửa mắt với nước sạch và đưa tới cơ sở y tế ngay.
• Trong trường hợp xút hạt tiếp xúc với đường thở rất dễ gây dị ứng và làm đường hô hấp bị ảnh hưởng. Tùy thuộc vào liều lượng hít phải mà gây ra các tình trạng nặng nhẹ khác nhau. Nhẹ thường đi kèm các triệu chứng của bệnh cảm cúm. Nặng có thể dẫn tới tình trạng viêm phổi hoặc ngừng thở.
• Trong trường hợp ăn phải loại hóa chất này hoặc uống phải xút NaOH có thể gây ra bỏng rát cháy miệng, họng và gây hại dạ dày. Có thể nguy hiểm tới tính mạng con người. Không may gặp tình huống này cần uống thật nhiều nước lọc hoặc nước chanh.
• Khi tiếp xúc trực tiếp với da, hóa chất này có thể gây bỏng nặng, lột da và tạo seo khó lành. Nếu quần áo đồ dùng trên người bị bắn hóa chất này, cần xả rửa sạch bằng nước trong 15 phút. Sau đó trung hòa lại bằng axit axetic có nồng độ 2,5%. Cho tới khi kiểm tra thấy độ pH gần 7 là được.
• Rửa tay và các bộ phận khác bằng nước sạch khi tiếp xúc với xút NaOH. Hoặc sau khi kết thúc các hoạt động liên quan tới loại hóa chất này.

2. Tuân thủ đúng các nguyên tắc, quy định về sử dụng hóa chất

Tuân thủ đúng các quy định về sử dụng hóa chất được đưa ra

• Tuân thủ đúng các nguyên tắc về sử dụng và cảnh báo của nhà sản xuất.
• Hạn chế các phát sinh bụi bẩn ảnh hưởng tới hóa chất. Không để hóa chất NaOH rắn tiếp xúc với nước, đảm bảo giữ cho xút không nhiễm bẩn, tạp chất bên ngoài.
• Khi mở nắp lọ hoặc thùng chứa hóa chất cần hết sức cẩn thận. Trang bị đồ bảo hộ chống ăn mòn tốt. Lau khô làm sạch các thiết bị trước khi sử dụng. Không thải hóa chất NaOH đã pha loãng ra môi trường cống thoát nước. Thực hiện nghiêm ngặt các quy định về an toàn môi trường.
• Nếu có thể hãy đo nồng độ không khí thường xuyên trước khi thực hiện các hoạt động liên quan tới loại hóa chất này. Điều này giúp bảo vệ cho đường hô hấp của chúng ta được tốt nhất.

Những ứng dụng của xút ăn da NaOH trong cuộc sống

1. Ứng dụng trong hệ thống xử lý nước sinh hoạt, nước thải

Ứng dụng xút tẩy rửa NaOH trong xử lý nước

Đây là loại hóa chất có tính bazơ mạnh nên thường được sử dụng làm chất hỗ trợ trong việc ổn định độ pH cho nước. Việc sử dụng hóa chất này mục đích là làm tăng nồng độ pH, giúp cho việc xử lý nước bằng biện pháp vi sinh được thuận lợi hơn rất nhiều. Bên cạnh NaOH lỏng còn được dùng để khử các vết cặn bẩn tại đường ống cấp và dẫn nước.

Khi độ pH của nước đạt ở mức tiêu chuẩn ổn định, đây sẽ là môi trường lý tưởng cho sự phát triển và sinh sôi của các vi sinh vật. Việc sử dụng hóa chất NaOH để làm tăng hiệu quả và tiến độ được nhanh hơn. Góp phần lớn trong hệ thống xử lý nước.

2. Xút được dùng trong ngành sản xuất dược phẩm 

Trong ngành công nghiệp hóa dược thì loại chất này được sử dụng rất nhiều. Nhằm mục đích sản xuất ra các loại thuốc có chứa gốc sodium (thuốc Aspirin) hoặc sodium hypochlorite(Javen tẩy )

3. Ứng dụng trong sản xuất xút tẩy rửa

Nguyên liệu sản xuất chất tẩy rửa, vệ sinh

Natri Hidroxit NaOH đóng vai trò rất quan trọng trong việc sản xuất chất tẩy rửa. Điển hình lớn nhất là javen-sản phẩm tẩy rửa kháng khuẩn được dùng rất nhiều hiện nay. Mặt khác người ta còn ứng dụng để làm nguyên liệu chế tạo ra nước rửa chén. Bởi trong tính chất của Natri hydroxit có khả năng phân hủy các loại chất béo rất tốt. Vì thế mà có thể tẩy rửa hiệu quả các thiết bị cáu cặn dầu mỡ, dầu nhớt…..Hơn thế nữa còn có thể tẩy thép gỉ, tẩy nhờn rất tốt khi kết hợp cùng nước nóng.

4. Xút ứng dụng trong ngành công nghiệp dầu khí

Trong quá trình khai thác các giàn khoan dầu khí, người ta dùng NaOH lỏng để cân bằng độ pH cho dung dịch khoan. Giúp loại bỏ các sunfat và hợp chất của sunfat chứa trong các tinh thể dầu khí, dầu mỏ. 

5. Dùng trong các nhà máy nhuộm

Dùng trong các nhà máy nhuộm vải, xử lý phụ phẩm tồn dư

Trong quá trình xử lý vải thô người ta thường dùng dung dịch natri hydroxit để phân hủy pectins và sáp. Giúp tăng độ bóng và khả năng hấp thụ màu sắc tốt nhất cho vải. Thay vì sử dụng các loại hóa chất khác thì việc sử dụng NaOH trong công nghiệp nhuộm vải lại đem lại hiệu quả cao với chi phí tiết kiệm.

6. Dùng làm nguyên liệu trong sản xuất xút vảy, xút xà phòng

Với khả năng tẩy rửa và làm sạch tốt nên loại hóa chất này được ứng dụng trong việc sản xuất xà phòng. Với sự kết hợp theo hàm lượng tiêu chuẩn đúng khuyến cáo sẽ không gây ra các tác hại về ăn mòn da. Tuy nhiên khi sử dụng xà phòng trong việc giặt đồ, tẩy rửa chúng ta vẫn nên trang bị găng tay.

7. Dùng trong chế biến thực phẩm

Xút được dùng trong chế biến bảo quản thực phẩm đóng hộp

Với lĩnh vực công nghiệp thực phẩm thì NaOH lại phát huy rất tốt trong việc loại bỏ đi các loại axit béo trong quá trình tinh chế dầu thực vật hay động vật. Phục vụ cho công tác đưa nguyên liệu vào sản xuất pha chế tốt nhất trước khi chế biến hoặc đóng hộp thực phẩm cung cấp ra thị trường. Ví dụ như: Dùng để loại bỏ vỏ của quả cà chua, khoa tây và các loại hoa quả, rau củ đóng hộp. Cũng đóng vai trò trong thành phần của chất bảo quản thực phẩm. Ngăn ngừa sự sinh sôi của các tác nhân về nấm mốc và vi khuẩn phát triển.

8. Sử dụng làm chất hỗ trợ trong ngành hóa mỹ phẩm

Loại hóa chất này được dùng như một loại phụ gia và chất độn trong ngành sản xuất hóa mỹ phẩm hiện nay. Với khả năng tạo kết tủa và hút nước từ môi trường xung quanh; sẽ giúp trung hòa các hoạt chất khác nhau có trong mỹ phẩm. Cân bằng độ pH và hút nước để mỹ phẩm luôn duy trì được trạng thái tốt nhất.

Mặt khác người ta còn sử dụng NaOH để tạo hoạt chất tẩy rửa và tạo bọt của các loại sữa tắm và dầu gội. Tuy nhiên NaOH dùng trong hóa mỹ phẩm chỉ được phép sử dụng với nồng độ <5% với da và móng. Và với nồng độ <2% với các sản phẩm về tóc thông thường. 

Xút có mấy loại và sự khác nhau giữa các loại ra sao

Nhắc tới natri hydroxit bạn sẽ nghe thấy rất nhiều tên gọi khác nhau như: xút hạt, xút vảy. Những tên gọi như vậy thực chất là dựa trên hình thái tồn tại ở thể rắn của NaOH. Về tính chất hóa học là giống nhau. Chỉ khác nhau ở một số đặc điểm cụ thể về mục đích sử dụng mà thôi. Tuy nhiên để giúp các bạn nhận biết sự khác nhau đó, chúng tôi sẽ điểm qua một số điểm chính sau đây.

1. Xút vảy

Hình ảnh xút vảy

Là loại tinh thể rắn màu trắng dạng vảy mỏng, được ứng dụng sử dụng nhiều trong công nghiệp sản xuất xà phòng-chất tẩy rửa-bột giặt hiện nay. Dùng trong sản xuất tơ nhân tạp, giúp phân hủy những phụ phẩm độc hại. Dùng trong sản xuất nhôm, làm sạch các loại quặng tạp trước khi đưa vào quá trình sản xuất. Và dùng trong khai thác sản xuất dầu mỏ-dầu khí.

2. Xút hạt

Loại này được định hình dưới dạng các hạt màu trắng. Ứng dụng đa dạng hơn loại xút vẩy. Nhiều nhất vẫn là dùng trong các ngành công nghiệp như:

• Sản xuất chất tẩy rửa, xà phòng, bột giặt, nước rửa chén bát.
• Phân hủy phụ phẩm độc hại trong sản xuất tơ nhân tạo.
• Làm sạch quặng trong công nghiệp luyện kim.
• Hỗ trợ trong công nghiệp dầu khí-dầu mỏ.
• Dùng trong công nghiệp sản xuất dược hóa phẩm
• Dùng trong công nghiệp nhuộm để vải được bóng và bền màu hơn.

Lưu ý trong cách bảo quản xút NaOH đúng cách

Vì là hợp chất có tính nguy hiểm cao nên việc bảo quản cần hết sức nghiêm ngặt; tuân thủ các quy định trong sử dụng và bảo quản hóa chất. Đảm bảo quá trình bảo quản được tốt nhất, duy trì trạng thái ổn định cho hóa chất này. Cần lưu tâm một số điểm sau đây:

• Bảo quản trong các lọ, thùng kín. Để tại các vị trí khô thoáng và cao ráo. Không để tại những nơi ẩm ướt và nhiều nước. Cũng không để tại những vị trí dễ tiếp xúc với các chất dễ gây cháy nổ.
• Không sử dụng các thiết bị hoặc dụng cụ có khả năng phát lửa tại kho bảo quản hóa chất.
• Không để hóa chất bị rỏ rỉ ra ngoài tại nơi bảo quản.
• Thùng, lọ chứa hóa chất NaOH sau khi dùng hết cần được xử lý đúng cách. Vì chúng vẫn có nguy cơ gây hại.
• Trang bị sẵn các thùng chứa dự phòng tránh trường hợp hóa chất bị tràn ra ngoài. Có biển cảnh báo và quy định ra vào khu bảo quản.
• Hóa chất phải được niêm phong kín nếu chưa có nhu cầu sử dụng.
• Thùng bảo quản được khuyên dùng làm từ các loại chất liệu như: thép không gỉ, niken, polyethylene, kính hoặc đá. Lưu ý không sử dụng các loại vật liệu chứa đựng làm từ: chì, nhôm, đồng, thiếc, kẽm hay các loại vải.

Xút ăn da mua ở đâu thì uy tín chất lượng?

VIETCHEM-nhà cung cấp xút ăn da uy tín chất lượng

Việc đưa ra quyết định lựa chọn đơn vị cung cấp Natri Hydroxit chất lượng, uy tín luôn khiến chúng ta phải suy nghĩ và đắn đo rất nhiều. Bởi hóa chất có đảm bảo về chất lượng thành phần thì mới mang lại hiệu quả cao trong ứng dụng sản xuất. Vì thế nếu bạn vẫn còn băn khoăn chưa biết nên lựa chọn mua ở đâu; hãy đến với VIETCHEM-đơn vị chuyên cung cấp các loại hóa chất công nghiệp và thiết bị thí nghiệm. 

Công ty cổ phần XNK Hóa Chất và Thiết Bị Kim Ngưu là một trong những đơn vị đi đầu trong lĩnh vực hóa chất. Cung cấp ra thị trường đa dạng các loại hóa chất khác nhau. Trong đó xút ăn da đến từ nhiều nhà sản xuất khác nhau trên thế giới, được VIETCHEM nhập khẩu trực tiếp, đảm bảo chính hãng. Hiện nay chúng tôi đang cung cấp xút đến từ 3 nhà sản xuất khác nhau như: Trung Quốc, Đài Loan và Ấn Độ. Tùy theo nhu cầu, tài chính của mỗi người, có thể chọn cho mình sản phẩm phù hợp nhất.

Vì là đơn vị nhập khẩu trực tiếp nên mức giá sản phẩm tại VIETCHEM luôn mềm rẻ hơn so với các đơn vị khác trên thị trường. Nếu bạn có nhu cầu mua xút ăn da NaOH, liên hệ ngay với chúng tôi qua số điện thoại 096 302 9988 để nhận báo giá nhanh nhất cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn nhé!

Hãy truy cập website https://ammonia-vietchem.vn/ để xem những bài viết mới nhất của chúng tôi.

Xem thêm:

• NaOH là gì? Điều chế, Tính chất, ứng dụng của Natri hidroxit

• Clorua vôi là gì? Cách điều chế, công thức, ứng dụng của CaOCl2