Chúng tôi sẽ liên hệ tới bạn sớm nhất có thể
22/07/2021
Trong những năm gần đây, vấn đề ô nhiễm không khí đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn ở nước ta. Tình trạng bầu không khí luôn dày đặc bụi mịn, mù mịt như có sương mù bao phủ xảy ra thường xuyên tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh. Vậy ô nhiễm không khí là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách khắc phục ô nhiễm môi trường không khí ra sao? Cùng chúng tôi đi tìm câu trả lời qua nội dung bài viết dưới đây nhé.
Ô nhiễm không khí là sự thay đổi tiêu cực của các thành phần có trong bầu không khí mà nguyên nhân chủ yếu là do khói, bụi, khí lạ. Những tác nhân này thường tạo mùi khó chịu, làm giảm tầm nhìn xa, gây ra biến đổi khí hậu và bệnh tật cho con người, các sinh vật sống và môi trường tự nhiên.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 90% người dân phải tiếp xúc với lượng bụi mịn ngoài trời cao hơn các chỉ tiêu an toàn về chất lượng không khí mà WHO đưa ra. Chính vì vậy mà WHO đã gọi tình trạng ô nhiễm môi trường không khí là “kẻ giết người thầm lặng” vì 92% dân số thế giới đang sống trong môi trường không khí có chất lượng dưới mức tiêu chuẩn an toàn.
Tổ chức này cũng cho biết thêm, các máy đo ô nhiễm trực tuyến sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về mức độ ô nhiễm không khí ở nơi mà họ đang sinh sống với độ chính xác và chi tiết hơn là nhìn bằng mắt thường.
Ô nhiễm môi trường không khí
Cũng giống như các nước khác trên Thế giới, Việt Nam cũng là quốc gia đang phải đối mặt với thực trạng ô nhiễm không khí nặng nề.
Theo báo cáo thường niên về chỉ số môi trường (The Environmental Performance Index-EPI) do tổ chức môi trường Mỹ tiến hành khảo sát thì Việt Nam là một trong 10 nước có mức độ ô nhiễm môi trường không khí hàng đầu Châu Á, điển hình nhất là ô nhiễm bụi (PM 10, PM 2.5). Trong đó, Hà Nội và Hồ Chí Minh là 2 thành phố bị ô nhiễm không khí nặng nhất trên cả nước. Có những thời điểm mà bụi mịn (PM 2.5) bao phủ cả bầu trời, nhất là các dịp cuối năm khi mà đường phố được đào xới để làm lại ở khắp mọi nơi. Điều này không chỉ làm hạn chế tầm nhìn mà còn ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của người dân.
Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam
Theo WHO, có 6 tác nhân chính gây ô nhiễm không khí, đó là: Khí Nito oxit (NOx), Oxit lưu huỳnh (SOx), Cacbon monoxit (CO), Chì, Ozon tầng mặt đất và vô số các hạt vật chất khí quyển lơ lửng.
Trong số đó, các hạt bụi mịn với kích thước nhỏ hơn 2,5 micron (PM 2.5) là tác nhân đáng bận tâm nhất vì chúng có khả năng thâm nhập sâu vào phổi và gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp cùng với hệ thống mạch máu. Mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người còn tùy thuộc vào tác nhân và thời gian tiếp xúc.
Ô nhiễm không khí do cháy rừng
Các hoạt động của con người được xem là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường không khí. Cụ thể như sau:
- Khói bụi, khí thải độc như cacbonic CO2, cacbon monoxit CO, lưu huỳnh dioxide SO2, nito oxit NOx ,… từ các nhà máy sản xuất công nghiệp, khai thác khoáng sản là tác nhân chính gây ô nhiễm không khí trên diện rộng.
- Đối với ngành nhiệt điện, các loại nhiên liệu hoá thạch như than, dầu, diezel được đốt cháy để tạo ra điện và khi những nhiên liệu này cháy, chúng sản sinh ra bụi than, khí SO2, CO2, Nox, CO,…Ở Mỹ, 15% lượng khí SO2 thải vào không khí là đến từ các nhà máy công nghiệp và 68% là đến từ các nhà máy nhiệt điện sử dụng than, dầu làm chất đốt.
- Với ngành công nghiệp hoá chất và luyện kim màu, khí thải của chúng là những chất rất độc hại, hơi axit, các hợp chất hữu cơ bay hơi VOCs, florua, xyanua,….
- Phân bón có chứa nito tại các trang trại trồng nông sản là nguồn phát thải khí ammoniac gây ô nhiễm không khí.
- Khi quá trình đốt cháy vật chất xảy ra, các chất lơ lửng trong không khí với kích thước vô cùng nhỏ, dạng keo, tương đối bền và khó lắng, hay còn gọi là Sol khí cũng được hình thành. Đặc biệt, các chất hữu cơ khó cháy hoặc chưa cháy hết như muội than, bụi…từ quá trình đốt này cũng làm tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe của những con người.
- Phân hủy chất thải nông nghiệp tại đồng ruộng, ao hồ cũng là tác nhân làm phát sinh khí metan, hydro sunfua gây ô nhiễm không khí.
Khí thải từ quá trình đốt cháy nhiên liệu của động cơ ô tô, xe máy,… tạo ra lượng lớn khí độc là CO,… và đây là một trong những tác nhân gây ra hiệu ứng nhà kính.
Trong quá trình sản xuất, nghiên cứu, chế tạo, thử nghiệm vũ khí, nhiều chất khí thải đã phát sinh. Đặc biệt là các khí độc, chiến tranh hóa học và tên lửa là những yếu tố chính gây ra sự ô nhiễm không khí.
Hoạt động xây dựng, phá dỡ các công trình nhà cửa, đường giao thông,.. sẽ tạo ra một lượng bụi lớn. Ngoài ra, khi các phương tiện được dùng để thực hiện công việc này hoạt động, nó cũng thải ra không khí nhiều chất khí độc hại gây ô nhiễm không khí.
- Các hoạt động nấu nướng sử dụng các nguyên liệu đốt cháy là than, củi… làm tăng lượng khói bụi và các chất khí độc trong không khí. Đây là việc xảy ra khá nhiều ở các khu vực nông thôn, nơi có điều kiện kinh tế thấp.
- Sử dụng các thiết bị làm lạnh, điều hòa không khí.
- Hiện nay, một biện pháp xử lý chất thải đô thị và chất thải y tế đang được sử dụng khá phổ biến chính là phương pháp đốt. Khí thải của quá trình đốt rác này bao gồm tro, bụi, khí SO2, NO2, CO, HCl, HF,…Đây đều là những chất độc gây ô nhiễm không khí.
- Ngoài ra, trong những chất thải này còn có chứa các kim loại nặng như đồng, kẽm, crom, chì, thủy ngân, các chất độc như dioxin, furan,…tạo ra mùi khó chịu.
- Quá trình phân hủy chất thải cũng tạo ra nhiều khí độc như H2S,…và khiến không khí có mùi khó chịu.
Ô nhiễm không khí do hoạt động sản xuất
Ô nhiễm không khí hiện đang được xem là mối nguy hiểm, mối đe dọa lớn nhất thế giới đối với sức khỏe con người, các sinh vật sống cũng như môi trường tự nhiên. Mức độ gây hại của ô nhiễm không khí tương đương với tác hại của khói thuốc lá và cao hơn nhiều lần so với tác động của thói quen ăn uống quá nhiều muối.
Hiện nay, một nửa dân số trên thế giới không được tiếp cận với những nguồn nhiên liệu, công nghệ sạch, trong đó có 9/10 người thuộc nhóm này đang phải hít không khí ô nhiễm. Hàng năm, có đến 7 triệu người bị chết vì ô nhiễm không khí với 1/3 số ca tử vong do đột quỵ, ung thu phổi và các bệnh liên quan đến tim mạch là do ô nhiễm không khí.
Các chất gây ô nhiễm có kích thước cực nhỏ trong không khí có thể lọt qua hệ thống miễn dịch và xâm nhập sâu vào hệ hô hấp, tuần hoàn, sau đó làm hỏng dần phổi, tim và não của con người. Nó vừa là nguyên nhân hình thành, vừa là yếu tố làm nghiêm trọng thêm một số bệnh như hen suyễn, ung thư phổi, tim mạch, ung thư phổi, phì đại tâm thất, bệnh Alzheimer, Parkinson, tự kỷ, bệnh võng mạc, …
Ảnh hưởng của các tác nhân gây ô nhiễm không khí được cụ thể như sau:
- Theo thông tin của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, cơ chế tự bảo vệ của con người chỉ có thể giúp chúng ta bảo vệ với những hạt bụi có kích cỡ lớn hơn 10 µm còn với những hạt các kích cỡ từ 0,01 - 5 µm thì sẽ bị giữ lại trong khí quản và phế nang. Do đó, các hạt bụi mịn có kích thước nhỏ hơn 2,5 µm sẽ có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và gây kích thích cơ học, xơ hóa phổi dẫn đến các bệnh về hô hấp.
- Bụi mịn cũng có thể tan trong máu và các dịch cơ thể, gây nên các bệnh về tim mạch.
- Những hạt bụi mịn và siêu mịn này đã được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế xếp vào danh sách những chất gây ung thư cho con người do nó có chứa thành phần độc hại như bụi amiang…
- Bụi có thể gây nên các bệnh ở mắt, da và các hệ thống khác của cơ thể.
Tác hại của bụi mịn phụ thuộc vào bản chất, nồng độ, kích thước hạt bụi, thời gian tiếp xúc và đáp ứng của mỗi cá nhân.
- SO2 là chất khí hình thành do quá trình oxy hóa lưu huỳnh (S) khi đốt cháy các nhiên liệu như than, dầu, sản phẩm của dầu hay quặng sunfua,…. Nó là chất khí gây kích thích đường hô hấp mạnh, thậm chí khi ở nồng độ thấp, lưu huỳnh dioxide vẫn có thể gây co thắt các cơ thẳng của phế quản.
- Khi ở nồng độ cao, SO2 là nguyên nhân gây tăng tiết nhầy ở niêm mạc đường hô hấp trên và ở các nhánh khí phế quản, ảnh hưởng tới chức năng của phổi, gây viêm phổi, viêm phế quản mãn tính, tăng mẫn cảm ở những người mắc bệnh hen,…thậm chí gây bệnh tim mạch.
- Lưu huỳnh dioxide nhiễm độc qua da làm giảm lượng dự trữ kiềm trong máu, đào thải amoniac qua nước tiểu và kiềm ra nước bọt.
- Làm rối loạn chuyển hóa protein và đường, ức chế enzim oxydaza và khiến cơ thể người bị thiếu vitamin B và C
- Nito dioxide là chất khí màu nâu được sinh ra từ quá trình oxy hóa nito ở nhiệt độ cao. Đây là một chất khí nguy hiểm, tác động mạnh đến hệ hô hấp, đặc biệt là ở trẻ em, người già, người mắc bệnh hen suyễn.
- Tiếp xúc với khí NO2 sẽ làm tổn thương niêm mạc phổi và các chức năng của phổi, mắt, mũi , họng,….tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
Khi khí CO kết hợp với hemoglobin (Hb) có trong máu sẽ hình thành hợp chất cacboxy hemoglobin (HbCO) bền vững và làm giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu dẫn đến thiếu oxy trong máu….
- Là chất khí độc, có khả năng kích thích mạnh lên mũi, miệng và đường hô hấp.
-Tiếp xúc với amoniac có nồng độ 100mg/m3 trong thời gian ngắn sẽ không nguy hiểm nhưng nếu tiếp xúc với khí amoniac có nồng độ 1500-2000 mg/m3 trong khoảng 30 phút thì tính mạng con người sẽ bị nguy hiểm.
- Khi xâm nhập vào cơ thể qua phổi, hydro sunfua sẽ bị oxy hóa thành sunfat. Các hợp chất có độc tính thấp sẽ không tích lũy trong cơ thể mà được thải ra ngoài qua khí thở (khoảng 6%), còn lại sẽ được chuyển hóa và bài tiết qua nước tiểu.
- Ở nồng độ thấp, H2S kích thích lên mắt và đường hô hấp.
- Hít phải lượng lớn khí hydro sunfua sẽ gây thiếu oxy đột ngột, nạn nhân có thể tử vong do ngạt thở. Dấu hiệu nhiễm độc cấp tính thường thấy là buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, đau bụng, tiêu chảy, mũi họng khô và hơi thở có mùi hôi, mắt có biểu hiện phù mi, viêm kết mạc nhãn cầu, tiết dịch mủ và thị lực bị giảm sút
- Tiếp xúc thường xuyên với H2S ở nồng độ dưới mức gây độc cấp tính có thể gây nhiễm độc mãn tính với các triệu chứng như suy nhược, rối loạn hệ thần kinh, mất ngủ, viêm phế quản mãn tính,…
- Hợp chất hữu cơ bay hơi (VOCs) gồm nhiều hóa chất hữu cơ, trong đó, điển hình nhất là benzen, toluene, xylene,.. Ở liều cao, VOCs gây viêm đường hô hấp cấp, rối loạn hệ tiêu hóa, hệ thần kinh, huyết học, gây tổn thương gan – thận, gây kích ứng da,…
- VOCs cũng là tác nhân gây suy tủy và ung thư máu.
- Chì (Pb) có trong khói xả từ động cơ của các phương tiện tham gia giao thông và các mỏ quặng, nhà máy sản xuất pin, sơn, hóa chất, chất dẻo tổng hợp,...khi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, thức ăn, nước uống, sữa mẹ hay thẩm thấu qua da... sẽ tích tụ lại trong xương, hồng cầu. Điều này sẽ gây rối loạn tủy xương, đau khớp, suy thận, cao huyết áp, tai biến, nhiễm độc hệ thần kinh, phá vỡ hồng cầu gây thiếu máu.
- Phụ nữ có thai và trẻ em là những đối tượng rất dễ bị tác động bởi chì: Làm sẩy thai hoặc tử vong, gây suy giảm trí nhớ, trí thông minh ở trẻ nhỏ,...
Radon là chất khí sinh ra do phân rã hạt nhân Urani có trong tự nhiên. Đây là loại khí nặng nên thường tồn tại trong lớp không khí ở sát mặt đất. Trong tự nhiên, nó có trong đất đá, xỉ than, các bãi thải vật liệu xây dựng hoặc bùn.
- Vì là một khí nặng nên nó có thể bám qua các hạt bụi nhỏ và xâm nhập vào cơ thể người thông qua đường hô hấp hoặc thấm qua da, qua các vết thương hở, sau đó gây bệnh như bệnh ung thư phổi, ung thư máu,….
- Randon có ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của thai nhi, khiến trẻ bị sinh non hoặc sinh ra nhẹ cân.
Khí SO2 gây ô nhiễm không khí
Ô nhiễm không khí là nguyên nhân gây mưa axit, khiến cho các vật liệu kim loại bị gỉ sét, bê tông bị ăn mòn, làm mòn, phân hủy lớp sơn trên bề mặt sản phẩm, làm giảm độ bền của giấy, cao su, thuộc da, ăn mòn các công trình kiến trúc nghệ thuật,…
Xét về thiệt hại kinh tế từ việc giải quyết các vấn đề sức khỏe do ô nhiễm không khí gây ra thì nó được ước tính là đã tiêu tốn hơn 4% GDP của 15 quốc gia phát thải khí nhà kính nhiều nhất trên thế giới.
Quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch không chỉ gây ô nhiễm môi trường không khí mà nó còn gây ra biến đổi khí hậu. Đây là nguyên nhân khiến Trái Đất nóng lên, bão lũ lớn vào mùa mưa, khô hạn khắc nghiệt vào mùa khô, băng tan, nước biển dâng,…
Gần đây, Hội đồng liên chính phủ về Biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc đã cảnh báo rằng nếu quy trình sản xuất nhiệt điện từ đốt than không dừng lại hoàn toàn vào năm 2050 thì nhiệt độ của Trái Đất sẽ tăng hơn 1,5 độ C và toàn thể nhân loại có thể sẽ phải chứng kiến một cuộc khủng hoảng khí hậu lớn trong vòng 20 năm tới.
Nếu những nỗ lực để giảm thiểu ô nhiễm không khí có thể đáp ứng được các mục tiêu đã đề ra trong Thỏa thuận Paris nhằm chống lại biến đổi khí hậu thì hàng năm, sẽ có khoảng 1 triệu người trên toàn thế giới.
Theo tổ chức Y tế Thế giới WHO, các nguồn năng lượng gây ô nhiễm không khí hiện nay đã tạo ra những gánh nặng lớn về sức khỏe nên chúng ta cần chuyển sang những nguồn năng lượng sạch và bền vững hơn. Đồng thời, thực hiện các biện pháp giảm thiểu, khắc phục ô nhiễm môi trường không khí từ những việc làm cụ thể như sau:
Trồng cây xanh bảo vệ môi trường không khí
Để khắc phục tình trạng hít phải không khí ô nhiễm, nhiều biện pháp lọc không khí đã được đưa ra và áp dụng, cụ thể là:
Đây là phương pháp xử lý và tạo điều kiện cho vi khuẩn tiếp xúc với các chất ô nhiễm có trong không khí. Trong hệ thống lọc này sẽ có chứa các nguyên liệu lọc và là nơi sinh sản cho các vi sinh vật. Các vi sinh vật sẽ tạo thành một màng sinh học ẩm, mỏng bao quanh các nguyên liệu lọc.
Trong quá trình lọc, khí thải được bơm một cách từ từ, xuyên qua hệ thống lọc. Các chất gây ô nhiễm sẽ bị các nguyên liệu lọc hấp thụ lại và không khí đi ra khỏi hệ thống sẽ là khí sạch.
Công nghệ xử lý khí thải sinh học (Biofilter) là biện pháp không chỉ đem lại hiệu quả làm sạch khí cao mà còn tốn kém ít chi phí và thân thiện với môi trường. Đây là phương pháp được sử dụng để xử lý khí thải có mùi hôi và chứa các hợp chất hữu cơ bay hơi nồng độ thấp.
Máy lọc không khí là thiết bị được sử dụng khá phổ biến hiện nay. Chúng có mặt tại nhiều cơ quan, trường học, bệnh viện, hộ gia đình,... Các ion âm trong máy lọc sẽ bám dính vào chất độc hại trong không khí, sau đó màng tĩnh điện dương sẽ hút và giữ chúng lại. Không khí đi ra sẽ là khí sạch và không gian nơi bạn sống sẽ có không khí trong lành, thoáng sạch nhất.
Vậy là chúng tôi đã giúp các bạn nắm một số thông tin quan trọng về ô nhiễm không khí qua nội dung bài viết trên. Để xem thêm nhiều bài viết hay và ý nghĩa hơn, các bạn có thể tiếp tục truy cập vào website https://ammonia-vietchem.vn/ và theo dõi chi tiết hơn nhé!
Xem thêm:
Vui lòng đợi
Chúng tôi sẽ liên hệ tới bạn sớm nhất có thể
Có lỗi hệ thống, vui lòng thử lại sau, xin cảm ơn!.
Copyright © 2019 by VietChem. All rights reserved
