Mật rỉ đường là gì? Hướng dẫn cách sử dụng mật rỉ đường trong nuôi tôm

Đối với các ngành công nghiệp, mỗi ngành đều đóng vai trò quan trọng vào đời sống xã hội.  Trong ngành công nghiệp mía đường cũng vậy, ngoài việc đưa ra thị trường thương phẩm đường, thì phụ phẩm mang lại hiệu quả kinh tế và được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác có thể kể đến đó chính là mật rỉ đường. Vậy cụ thể mật rỉ đường là gì? Thành phần cũng như cách làm và cách sử dụng mật rỉ đường ra sao? Cùng tìm hiểu thông qua bài viết này nhé !

Mật rỉ đường là gì?

Mật rỉ đường  tên tiếng anh là Molasses hay còn được gọi là rỉ mật, rỉ đường, mật rỉ,… Đây là một loại phụ phẩm có dạng chất lỏng đặc sánh còn lại sau khi đã rút đường bằng phương pháp cô đặc, kết tinh.

Mật rỉ đường là gì?

Nguyên liệu để sản xuất mật rỉ đường có thể từ hai loại nông sản chính là củ cải đường và mía đường. Dựa vào điều kiện khí hậu và đặc điểm canh tác thì mật rỉ tại Việt Nam được làm từ mía. Với năng xuất trung bình vào khoảng 16 triệu tấn mía mỗi năm. Hiện nay, ngành mía đường cảu nước ta có thể cung cấp hơn 600.000 lít mật rỉ đường phụ phẩm để sử dụng trong các ngành sản xuất liên quan.

Trong khoảng 100 tấn mía, sẽ cho ra khoảng 3 đến 4 tấn mật rỉ đường. Đồng nghĩa với sản lượng mật rỉ chiếm khoảng 1/3 sản lượng sản xuất.

Đặc tính của mật rỉ đường

Rỉ đường thường có dạng lỏng, hơi sánh, và có màu nâu đen. Độ sánh và màu đậm của mật rỉ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Mật rỉ đường nguyên chất sẽ là một dung dịch đồng nhất và có khả năng hòa tan được trong nước cực tốt.

Thành phần của mật rỉ đường

Thành phần có trong rỉ mật rất khó đoán vì còn phụ thuộc vào thổ nhưỡng, giống mía, thời tiết, giai đoạn thu hoạch mía, cũng như quy trình sản xuất của từng nhà máy. Do vậy, mật rỉ đường có khả năng thay đổi về thành phần dinh dưỡng, mùi vị, màu sắc và độ nhớt đáng kể.

Thành phần tiêu chuẩn của mật rỉ đường thường được chia thành 3 phần chính là đường, chất hữu cơ không đường và chất khoáng.

Tiêu chuẩn của mật rỉ đường thường được chia thành 3 phần chính

1.Thành phần đường

Các loại gluxit hòa tan hay còn gọi là đường đôi hoặc đường đơn, là thành phần dinh dưỡng chính của mật rỉ, ở trong thành phần đó thì sucroza sẽ là chủ yếu.

Trong tổng lượng đường trong rỉ mật củ cải thường thấp hơn so với rỉ mật mía, nhưng rỉ mật củ cải lại chứa hầu như là toàn bộ sucroza.

2. Chất hữu cơ không đường

Các chất hữu cơ không phải là đường của mật rỉ quyết định nhiều tính chất vật lý của nó, đặc biệt là độ nhớt dính. Trong đó, bao gồm chủ yếu các loại gluxit như tinh bột, các axit hữu cơ và các hợp chất chứa N.

3. Thành phần chất khoáng

Mật rỉ đường rất giàu khoáng, chứa Natri (Na), Kali (K), Magie (Mg), và Lưu huỳnh (S). Phụ phẩm này có chứa một lượng đáng kể các nguyên tố vi lượng như Cu, Fe, Zn, Mn…

Cách làm mật rỉ đường

Rỉ mật được làm từ nguyên liệu cây mía, quả nhỏ, quả lựu, quả chà là, củ cải đường. Tuy vậy với khí hậu và đặc điểm canh tác, thổ nhưỡng của nước ta thì cây mía là lựa chọn tốt nhất.

Trên thế giới, khoảng 75% tổng lượng mật rỉ đường có nguồn gốc cây mía. Đến kỳ thu hoạch mía, các vườn mía sẽ cắt bỏ phần lá mía, phần gốc rễ. Chỉ giữ lại phần thân và chuyển đến nhà máy mật rỉ đường.

Tại đây, thân mía được làm sạch rồi đem đi cắt nhỏ hoặc nghiền và ép lấy nước. Nước  mía sau khi ép sẽ được đem đi đun sôi cho đến khi tạo thành chất cô đặc, tạo thành tinh thể đường và tách ra thành phầm là đường.

Còn lại phần mật mía, đem đi cô đặc khoảng 3 lần. Khi đó gần như tinh thể đường đã không còn, thu được cuối cùng sẽ là mật rỉ đường.

Mật rỉ đường dùng để làm gì?

1. Trong đời sống

Mật rỉ đường được sử dụng làm nguyên liệu lên men để sản xuất rượu rum, để tạo hương thuốc lá, hay sử dụng trong sản xuất một số loại bia đặc biệt có màu tối.

2. Mật rỉ đường trong công nghiệp

- Rỉ mật được tẩy trắng bằng magie clorua và được dùng để làm chất chống tạo băng

- Đây là nguồn cacbon trong một số ngành công nghiệp

- Mật rỉ được dùng để sản xuất cồn etylic dùng làm nhiên liệu động cơ

- Rỉ đường tạo thành hỗn hợp với keo để dùng trong ngành in

Những công dụng bất ngờ của mật rỉ đường trong sản xuất

3. Mật rỉ đường trong chăn nuôi thủy - hải sản

- Mật rỉ đường được sử dụng để bổ sung sắt cho các đối tượng không dung nạp khoáng chất này trong viên sắt bổ sung

- Không những vậy, rỉ mật còn sử dụng để lên men tạo ra các axit amin, axit xitric, nấm men

- Đây là một phụ gia để chế biến thức ăn trong quá trình chăn nuôi

- Mật rỉ còn được sử dụng làm mồi câu cá

- Có tác dụng trong quá trình xủ lý nước ao tôm, xử lý nước thải công nghiệp

4. Ứng dụng trong ngành nông nghiệp

- Cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng trong thủy canh thì mật rỉ đường là một nguyên liệu không thể thiếu

- Mật rỉ đường được bổ sung vào đất trồng để tăng hoạt tính sinh học của đất

- Sử dụng làm nguồn thức ăn trong nuôi cấy vi sinh, ủ phân hữu cơ…

- Ngoài ra những ứng dụng phổ biến nhất của mật rỉ đường thường thấy trong ngành nông nghiệp như ủ phân hữu cơ và nuôi vi sinh.

5. Mật rỉ đường được dùng làm thức ăn trong chăn nuôi

Đây là phụ phẩm thu được trong quá trình sản xuất đường, nhưng bản chất thì vẫn giữ được chất dinh dưỡng cao. Và thường được dùng làm thức ăn cho gia cầm, gia súc. Không chỉ cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho vật nuôi mà còn tạo độ ngon miệng, lại có thể giảm chi phí cho hộ nuôi.

6.Có thể trộn mật rỉ đường trực tiếp với thức ăn công nghiệp

Bà con có thể chỉ cần trộn rỉ đường vào cám, hoặc các loại thức ăn như ngô, rơm rạ, lúa mì… Một cách làm đơn giản nhưng tiết kiệm thời gian và công sức.

Phụ phẩm rỉ mật sẽ tạo được độ ngọt, kích thích vật nuôi ăn ngon. Ngoài ra, mật rỉ đường còn cung cấp nguồn khoáng chất dồi dào, giúp vật nuôi tăng cường sức đề khác để phát triển nhanh hơn.

7. Rỉ đường giúp xử lý nước thải

Mật rỉ đường là sẽ là nguồn cung cấp cacbon hữu cơ lý tưởng, có chứa khoảng 40% C, giá thành rẻ, lại giàu carbon và quan trọng hơn là hoàn toàn không chứa nito. Rất dễ dàng thêm nhiều bằng cách hòa tan rồi tạt khắp các bể.

Hướng dẫn cách sử dụng mật rỉ đường trong nuôi tôm

Rỉ mật giúp kiểm soát độ pH, khí độc NO₂ và NH₃ trong ao nuôi

1. Công dụng của mật rỉ đường trong nuôi tôm

1.1. Kiểm soát độ pH

Đối với nuôi tôm, độ pH ảnh hưởng trực tiếp đến tỉ lệ sống và sự phát triển. Độ pH tốt nhất trong ao nuôi nên dao động từ 7.8 đến 8.5. Nếu độ pH có biến động mạnh, quá thấp hoặc quá cao đều ảnh hưởng và có thể dẫn đến chết tôm. Vì thế kiểm xoát độ pH là tính năng ưu việt của mật rỉ đường được ứng dụng trong ao nuôi tôm.

Thông thường, độ pH tăng cao do mật độ tảo trong ao quá nhiều dẫn tới tiêu thụ một lượng lớn carbon và làm giảm tính axit trong nước. Khi đó, người nuôi áp dụng ngay để gia tăng mật độ của vi khuẩn dị dưỡng trong ao tôm sẽ giúp cạnh tranh hiệu quả giữa nguồn tảo với carbon.

1.2. Rỉ mật giúp kiểm soát khí độc NO₂ và NH₃

Người ta dùng rỉ đường để kiểm soát lượng khí độc có trong ao tôm một cách hiệu quả. Tôm chỉ đồng hóa khoảng 30% thức ăn đưa vào cơ thể, phần còn lại sẽ bị thải ra ngoài ao nuôi. Bởi trong thành phần nước của ao nuôi sẽ có khoảng hơn 50% lượng thức ăn dư thừa dẫn tới chuyển hóa thành khí độc.

Sự ảnh hưởng không hề nhỏ của luồng khí độc đến quá trình phát triển của tôm còn tạo điều kiện khiến mầm bệnh xâm lấn gây nguy hại đến chất lượng và sự sinh sản của ao nuôi. Khi đó, việc sử dụng mật rỉ đường là phương pháp giúp loại bỏ hàm lượng khí độc dư thừa nhờ tạo ra lượng cacbon và nito cao.

1.3. Giúp nuôi vi sinh trong xử lý nước

Việc nuôi vi sinh trong xử lý nước, được bà con nuôi tôm vô cùng chú trọng. Rỉ đường sẽ được ủ với men vi sinh với các liều lượng khác nhau. Việc sử dụng mật rỉ đường trong khâu này giúp  cho chất lượng nước được ổn định hơn và hạn chế các bệnh về tôm một cách hiệu quả.

Có một lưu ý nhỏ dành cho bà con là những ao tôm có sử dụng rỉ đường cần đảm bảo được cung cấp hàm lượng oxy đầy đủ, để có thể hòa tan các dòng vi khuẩn dị dưỡng hiếu khí.

2. Cách sử dụng rỉ mật trong nuôi tôm hiệu quả

Theo nghiên cứu của các chuyên gia về nuôi tôm công nghiệp thì việc hạn chế thay nước và thâm canh lâu năm sẽ là cách tốt nhất để hạn chế dịch bệnh cho ao nuôi tôm.

Trong đó, thì sử dụng rỉ mật là cách hay để kiểm soát tốt hàm lượng pH trong ao nuôi và kiểm soát lượng khí độc, xử lý ao nuôi một cách hiệu quả nhất.

Rỉ đường có thể hòa tan dễ dàng trong nước nên bà con nuôi tôm có thể pha loãng và tạt đều quanh ao nuôi. Với tỉ lệ an toàn là khoảng 30kg mật rỉ đường cho một ha ao nuôi là đủ.

Ngoài ra, ao nuôi tôm lâu năm nên bổ sung mật rỉ đường khoảng 2-3 ngày một lần để tránh lượng tảo mọc nhiều khiến hàm lượng carbon mất cân bằng.

Mua mật rỉ đường ở đâu đảm bảo chất lượng?

Hiện nay, mật rỉ đường phổ biến khi nhu cầu sử dụng rộng rãi, đã tạo điều kiện thuận lợi để nhiều cơ sở kinh doanh sản xuất cũng như là nhà cung cấp mật rỉ đường.  

Trong đó, có VietChem một trong những đơn vị cung cấp hóa chất công nghiệp, các loại dung môi hàng đầu hiện nay. Nếu quý khách hàng quan tâm đến mặt hàng mật rỉ đường hãy liên hệ ngay đến hotline  096 302 9988 hoặc truy cập vào website https://ammonia-vietchem.vn/ để được tư vấn và báo giá chi tiết nhất.

Kết luận: Tuy chỉ là một sản phẩm phụ, nhưng mật rỉ đường lại có thể được tận dụng để sử dụng trong sản xuất, nuôi trồng và mang lại nhiều lợi ích cho nhiều lĩnh vực. Đây cũng là nguyên liệu có giá thành rẻ, dễ dàng sử dụng và bảo quản. Với những đặc điểm, ứng dụng ở trên, VietChem mong ràng phần nào giúp bạn đọc hiểu hơn về mật rỉ đường cũng như công dụng tuyệt vời. Bạn biết thêm ứng dụng hay đặc điểm nào chưa được nhắc đến, hãy comment phía dưới cho chúng tôi biết nhé.

Xem thêm:

• Xút là gì? Xút ăn da, Tính chất, điều chế, ứng dụng của Xút NaOH

• Phèn nhôm là gì? Công thức và ứng dụng của phèn nhôm