Độ pH là gì? Cách tính nồng độ PH và một số độ pH phổ biến

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường nghe tới độ pH của đất, độ pH của nước, độ pH của axit,….Vậy bạn có biết độ pH là gì, cách tính độ pH ra sao, ảnh hưởng của độ pH đến đời sống như thế nào không? Nếu bạn còn đang băn khoăn những vấn đề này thì hãy cùng chúng tôi theo dõi nội dung bài viết dưới đây để tìm đáp án nhé.

Độ pH là gì

Độ pH là gì?

Độ pH là chỉ số đo độ hoạt động, hay còn gọi là hoạt độ của các ion H3O+ (H+) trong dung dịch. Trong các hệ dung dịch nước, hoạt độ của ion hiđrô DO do hằng số điện li của nước (Kw= 1,008 × 10−14 ở 25 °C) quyết định và nó tương tác với các ion khác bên trong dung dịch.

• Khi hoạt độ của các ion hiđroxit cân bằng với hoạt độ của các ion hiđrô, tức pH ≈ 7 thì dung dịch trung hoà.
• Khi pH < 7, dung dịch có tính axit.
• Khi pH > 7, dung dịch có tính bazo (kiềm).

Cách tính độ pH

Cách tính độ pH như thế nào

Độ pH không phải là thang đo ngẫu nhiên mà số đo pH được sinh ra từ khái niệm dựa trên độ hoạt động của các ion hiđrô trong dung dịch.

Công thức tính độ pH là: pH = -log [H+]

Trong đó [H+] biểu thị hoạt độ của các ion hydronium H3O+ (mol/l hay còn gọi là phân tử gam). Trong các dung dịch loãng như nước thì hoạt độ xấp xỉ bằng nồng độ của ion H3O+. 

Vì Log10 biểu thị logarit cơ số 10 nên pH được định nghĩa là thang đo logarit của tính axit. Ví dụ như dung dịch có pH = 8,2 thì sẽ có hoạt độ ion H3O+ là 10⁻⁸.2 mol/l còn dung dịch có pH=−log10(4,5 × 10⁻⁴) thì có hoạt độ ion H3O+ là 4,5 × 10⁻⁴ mol/l. Ở điều kiện nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn (STP), giá trị pH của nước bằng 7, tức là nước có tính trung hòa. Khi phân li sẽ tạo ra các ion H+ và OH− với nồng độ tương đương là 1×10⁻⁷ mol/l.

Hầu hết các chất đều có pH nằm trong khoảng từ 0 – 14. Chỉ những chất cực axit hoặc cực kiềm mới có thể có pH < 0 hoặc pH > 14.

>>Tham Khảo thêm: Tia hồng ngoại là gì? Phân loại và ứng dụng tia hồng ngoại

Độ pH có thể được đo bằng những phương pháp nào?

Sử dụng chất chỉ thị pH

Bằng cách thêm chất chỉ thị pH vào dung dịch đang nghiên cứu, người thực hiện sẽ biết được tính chất của dung dịch thông qua sự thay đổi màu sắc của chất chỉ thị.

Sự thay đổi màu chất chỉ thị theo độ pH

Những chất chỉ thị có khoảng đổi màu rộng trên một khoảng pH lớn có thể xác định định tính còn những chất chỉ thị có sự thay đổi màu mạnh trên một khoảng pH nhỏ có thể xác định định lượng. Màu sắc của các chất chỉ thị pH có thể được chia thành 14 thang bậc. Những phép đo có độ chính xác cao có thể được thực hiện trên một khoảng pH rộng bằng cách sử dụng kết hợp các chất chỉ thị có nhiều trạng thái cân bằng với các phương pháp quang phổ để xác định sự phổ biến tương đối của từng thành phần phụ thuộc pH đã tạo ra màu dung dịch.

Ưu điểm: Dễ thực hiện, tốn ít chi phí, không yêu cầu nhiều kiến thức chuyên môn và cho kết quả nhanh.

Nhược điểm: Không thể biết được chính xác giá trị pH mà chỉ chỉ ra được dung dịch đó có tính axit, bazơ hay trung tính.

Sử dụng điện cực hidro

Điện cực hidro được tạo ra bằng cách phủ muội bạch kim (bạch kim dạng bồ hóng) lên một sợi dây hoặc một tấm bạch kim. Tiến hành ngâm điện cực này vào dung dịch cần kiểm tra với điều kiện khí hidro đã được làm bão hòa trong dung dịch. Sau đó, đo thế điện cực giữa điện cực bạch kim và điện cực bạc clorua - thế điện cực này tỷ lệ nghịch với nồng độ pH của dung dịch. 

Ưu điểm: Là phương pháp khá tin cậy để biết xác định chính xác nồng độ pH của dung dịch.

Nhược điểm: Quy trình thực hiện phức tạp đòi hỏi các thao tác có độ chính xác cao và chi phí dụng cụ thí nghiệm lớn.

Sử dụng điện cực thủy tinh

Là phương pháp xác định độ pH của dung dịch bằng cách đo điện thế giữa điện cực thủy tinh với một điện cực so sánh.

Ưu điểm: Dễ thực hiện vì thế điện cực rất nhanh đạt đến trạng thái cân bằng và có khả năng lặp lại cao. Đồng thời các chất oxy hóa và chất khử cũng không gây ảnh hưởng nhiều đến kết quả đo.

Sử dụng điện cực quihydron

Khi cho vào dung dịch, quinhydron sẽ được phân tích ra thành quinon (C6H4O2) và hydroquinon (C6H4(OH)2) theo tỷ lệ 1:1. Bằng cách xác định điện thế giữa điện cực so sánh và điện cực bạch kim do độ hòa tan của quinon thay đổi theo pH của dung dịch để đo pH.

Lưu ý: Không áp dụng trong các trường hợp dung dịch có độ pH > 8 hoặc trong dung dịch có các chất oxi hóa hoặc khử.

Sử dụng điện cực antimon

Tiến hành nhúng đầu của thanh antimon đã được đánh bóng và một điện cực so sánh vào trong dung dịch cần kiểm tra và đo pH thông qua sự chênh lệch điện thế.

Ưu điểm: Dụng cụ đơn giản, dễ thực hiện.

Nhược điểm: Độ bóng của điện cực ảnh hưởng nhiều đến độ chính xác và khả năng lặp lại kết quả thấp.

Sử dụng chip bán dẫn

Là phương pháp xác định độ pH của dung dịch bằng cách đo điện thế giữa một chip bán dẫn và một điện cực so sánh.

Ưu điểm của việc dùng chip bán dẫn là chip có độ bền cao, chịu được va đập mạnh và có thể dễ dàng thu nhỏ lại để thực hiện đo độ pH trong không gian nhỏ, trên bề mặt rắn. Đây là phương pháp được áp dụng khá nhiều trong ngành sinh học và chế tạo dược phẩm.

Sử dụng bút đo pH

Bút đo pH có kích thước nhỏ gọn, dễ sử dụng

Có 2 loại bút đo pH được sử dụng hiện nay, đó là bút đo độ pH của đất và bút đo độ pH của nước. Đây là loại thiết bị đo pH có kích thước nhỏ gọn, dễ sử dụng, cho kết quả nhanh với độ chính xác cao và có thể di chuyển đến bất kỳ đâu một cách dễ dàng.

Sử dụng máy đo pH để bàn

Sử dụng máy đo pH để bàn là phương pháp đo được sử dụng phổ biến hiện nay với kết quả đo có độ chính xác cao. Máy được tích hợp thêm khá nhiều tính năng chuyên nghiệp để hỗ trợ cho việc xử lý các số liệu phức tạp, phục vụ cho các hoạt động nghiên cứu và phân tích chuyên ngành.

Máy thường được thiết kế thêm giá đỡ điện cực để cố định điện cực và cốc đựng mẫu, giúp người dùng rảnh tay hơn khi sử dụng.

Sử dụng máy đo pH để bàn

Ưu điểm:

• Là phương pháp xác định độ pH đơn giản với các thao tác hoàn toàn tự động.
• Có thể xác định nồng độ pH của tất cả các loại dung dịch như đồ uống, nước tiểu, máu,…
• Thời gian cho kết quả nhanh với độ chính xác cao nhất hiện nay. Kết quả đo có thể xác định đến 2 con số thập phân.
• Kết quả được hiển thị ra màn hình hoặc lưu trữ trong máy tính.

Nhược điểm: Chi phí mua máy cao.

Sử dụng test pH Sera

Một bộ test pH Sera sẽ có 1 chai thuốc thử, 1 ống nghiệm để test nước và 1 bảng màu so sánh nồng độ pH.

Bộ test pH sera

Ưu điểm:

• Bộ test giúp kiểm tra nhanh nồng độ pH của một vài môi trường nước nuôi thủy sản.
• Giá thành khá rẻ và số lần sử dụng tối đa có thể lên đến 100 lần test pH.

Nhược điểm: Chỉ kiểm tra được nồng độ pH của một vài môi trường nước nuôi thủy sản còn các loại dung dịch khác thì không kiểm tra được.

Một số độ pH phổ biến

Độ pH của nước

Nước được chia thành nhiều loại như nước mặn, nước ngọt, nước phèn…và vị ngọt của nước do độ pH quyết định. pH của nước thể hiện hoạt độ của các ion hydro (H+) trong nước, trong đó:

• Nước có tính axit khi lượng ion H+ trong nước cao.
• Nước có tính kiềm khi lượng ion H+ trong nước thấp.
• Nước trung tính khi lượng hidro H+ cân bằng với lượng hidroxit (OH-).

Mỗi loại nước sẽ có một độ pH riêng, ví dụ như nước tinh khiết có pH = 7. Theo tiêu chuẩn nước sạch thì pH của nước sinh hoạt là 6,0 – 8,5 và nước ăn uống là 6,5 – 8,5.

pH của nước ăn uống là 6,5 – 8,5

Độ pH của đất

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ thì tính chất của đất được phân loại theo độ pH như sau:

Độ pH của đất

Với địa hình đa dạng, Việt Nam có nhiều loại đất khác nhau:

• Đất kiềm (pH > 7): Là loại đất phổ biến ở miền Tây Nam Bộ với đặc điểm là ít chất dinh dưỡng và không thích hợp để trồng các loại cây nông nghiệp.
• Đất trung tính (pH = 7): Thích hợp với nhiều loại cây trồng nhiệt đới, điển hình là cây lúa nước.
• Đất chua (pH < 7): Một số loại cây trồng chỉ thích hợp với đất có độ pH từ 4 - 7. Nếu pH < 4 thì đó là loại đất phèn.

Độ pH của axit

Trong thang đo pH, axit có độ pH dao động từ 0 – 7. Các loại axit mạnh và phổ biến hiện nay là HCl, H2SO4,…

Độ pH của sữa rửa mặt

Độ pH có ảnh hưởng rất lớn đến tính chất và hiệu quả của sữa rửa mặt

Độ pH có ảnh hưởng rất lớn đến tính chất và hiệu quả của sữa rửa mặt vì trong thành phần sữa rửa mặt có lưu huỳnh (S) mà lưu hình thường tồn tại dưới dạng hợp chất axit. Do đó, nồng độ pH của sữa rửa mặt phải nhỏ hơn 7 và độ pH lý tưởng nhất là từ 6 – 6,5.

Độ pH của nước tiểu

Độ pH trong nước tiểu của mỗi người là khác nhau. Việc xác định nồng độ pH trong nước tiểu giúp kiểm tra tình trạng sức khỏe và phát hiện các loại bệnh như đái tháo đường, suy thận, sỏi thận, đặc biệt là bệnh viêm dạ dày do virut HP gây ra. 

Độ pH trong nước tiểu của mỗi người là khác nhau

Ở người trưởng thành, độ pH của nước tiểu thường là từ 4,6 - 8.

Độ pH của bazo

Trong thang đo pH, độ pH của bazo dao động từ 8 – 14. Các loại bazo mạnh và phổ biến là NaOH, KOH…

Độ pH của máu

Độ pH của máu nằm trong khoảng từ 0 - 14. Máu chảy qua tĩnh mạch của chúng ta phải có độ ph giữa 7,35 và 7,45. Vượt quá phạm vi này chỉ bằng một phần mười đơn vị pp có thể gây tử vong.

Ảnh hưởng của độ pH tới đời sống

Trong phòng thí nghiệm

Trong các hoạt động nghiên cứu có sự tồn tại của nước, việc xác định độ pH được xem là có vai trò rất quan trọng, quyết định đến sự thành công của thí nghiệm.

Trong công nghiệp

• Độ pH ảnh hưởng đến mùi vị và thời gian bảo quản thực phẩm trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm. Ví dụ như độ pH thích hợp với các loại thực phẩm tươi sống là từ 5,5 - 6,2. Nếu pH < 5,3, thực phẩm sẽ bị ôi thiu.
• Trong sản xuất mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc da, độ pH của sản phẩm có ảnh hưởng khá lớn đến cơ thể. Dựa vào chỉ số pH, các nhà sản xuất có thể sản xuất ra những sản phẩm phù hợp với nhiều nhu cầu khác nhau. Ví dụ như độ pH tốt nhất cho da và tóc là 5,5 nên việc sử dụng những sản phẩm có độ pH < 7 sẽ đảm bảo an toàn.

Trong nông nghiệp

Độ pH của đất và nước ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại, phát triển của các loài cây trồng, vật nuôi.

Trong đời sống sinh hoạt

Độ pH có ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của các sinh vật sống. Việc xác định được độ pH trong cơ thể giúp chúng ta biết được tình trạng sức khỏe hiện tại và từ đó xây dựng một chế độ ăn uống, sinh hoạt phù hợp nhất.

Độ pH còn liên quan đến tính ăn mòn các thiết bị, đường ống dẫn nước và dụng cụ chứa nước. Đặc biệt là trong môi trường pH thấp, khả năng khử trùng của Clo sẽ mạnh hơn nhưng nếu pH > 8,5 mà trong nước có hợp chất hữu cơ thì việc khử trùng bằng Clo rất dễ tạo thành hợp chất trihalomethane – chất gây ung thư.

Các dấu hiệu nhận biết pH thấp

Nước có độ pH thấp thường là do các nguyên nhân địa lý, ví dụ như mưa axit,…Để biết nước có độ pH, chúng ta có thể nhận biết bằng cách:

• Trên các vật chứa nước bằng đồng xuất hiện những vết mờ màu xanh còn trên vật chứa bằng thép thì có vết màu nâu đỏ. Dấu hiệu khó thấy hơn là các vật dụng kim loại bị mòn dần do nước có tính axit.
• Sử dụng các chất chỉ thị hoặc dụng cụ đo pH.

Cách điều chỉnh độ pH

Sử dụng bộ lọc trung hòa

Nếu độ pH không quá thấp thì có thể dùng các bộ lọc có vật liệu chính là calcite (từ đá vôi) hoặc magie (magie oxide) để nâng độ pH. Loại bộ lọc này có khả năng lọc cặn nên cần thường xuyên rửa ngược để tránh gây tắc nghẽn. Các vật liệu bên trong bộ lọc sẽ tan dần nên phải kiểm tra thường xuyên và bổ sung định kỳ.

Việc sử dụng bộ lọc trung hòa thường làm tăng lượng canxi và khiến cho nước bị cứng hơn nên cần theo dõi độ cứng để có phương pháp điều chỉnh phù hợp. Nếu nước có độ cứng quá cao thì phải làm mềm nước. Để bộ lọc có thể sử dụng bền lâu thì nên trang bị thêm lọc cặn thô ở phía trước.

Sử dụng hoá chất

Nếu cần xử lý một lượng nước lớn hoặc khi pH quá thấp, người ta sẽ dùng bơm định lượng để châm soda hoặc hỗn hợp hypochlorite và soda. Việc điều chỉnh bơm định lượng sẽ được tính toán dựa trên thực tế để cân đối giữa các tham số như độ pH, lưu lượng bơm, nồng độ dung dịch hoá chất để đảm bảo tăng vừa đủ độ pH. Nếu nguồn nước bị nhiễm khuẩn hoặc ô nhiễm sắt thì việc điều chỉnh nồng độ dung dịch hypochlorite, soda sẽ phức tạp hơn. Trong một số trường hợp, có thể sẽ dùng thêm kali để tăng độ pH nhưng cần tính toán kỹ để không gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Đối với nước thải thì dùng xút để nâng độ pH là cách hiệu quả nhất hoặc dùng hạt nâng pH.

Ngoài ra, nước vôi trong cũng được sử dụng để tăng độ pH. Hòa tan một ít nước vôi trong vào nước có thể làm pH nước tăng lên từ 6,5 - 8,0. Đối với nước ao, hồ sau nhiều ngày mưa liên tục, người ta thường rắc vôi bột xuống để điều chỉnh pH vì khi cho vào nước, vôi sẽ tạo thành canxi cacbonat kết tủa và canxi hydroxit tan trong nước. Sở dĩ phải tăng độ pH của nước ao hồ vì nếu pH quá thấp thì cá sẽ bị lồi mắt và mắc một số bệnh khác. Hơn nữa, canxi cũng là chất điện giải không thể thiếu đối với con người.

Chỉ số pH trong cơ thể con người bao nhiêu là tốt?

Chỉ số pH trong cơ thể người bao nhiêu là tốt

Trong cơ thể người, chỉ số pH của các cơ quan không giống nhau, ví dụ như

• Dạ dày có chỉ số pH là 1,6 - 2,5
• Máu có chỉ số pH là 7,32 - 7,44
• Nước bọt có chỉ số pH là 6,4 - 6,8
• Nước tiểu có chỉ số pH là 6
• Dịch mật có chỉ số pH là 5 - 6
• Dịch ngoại bào có chỉ số pH là 7,35 - 7,45
• Dịch nội bào có chỉ số pH là 6,9 - 7,2

Theo nghiên cứu, nồng độ pH trong cơ thể người từ lúc sinh là nằm trong khoảng từ 7,3 – 7,4, tức là cơ thể mang tính kiềm. Đây cũng là khoảng pH tốt nhất để các tế bào trong cơ thể hoạt động bình thường. Tuy nhiên, trong quá trình ăn uống và sinh hoạt, vì nhiều nguyên nhân mà cơ thể chúng ta mất đi tính kiềm vốn có và chuyển sang tính axit. Lượng axit dư thừa trong cơ thể chính là nguyên nhân hàng đầu gây ra các căn bệnh như tiểu đường, ung thư, dạ dày, sỏi thận, sỏi mật, đường ruột, thần kinh, dị ứng, tăng cân, bệnh tim mạch, lão hóa sớm,,…thậm chí là ung thư.

Nếu như độ pH của nước ở mức quá thấp, hệ men tiêu hóa, men răng sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều. Độ pH thấp còn làm gia tăng lượng ion kim loại từ các vật chứa nước gây ảnh hưởng gián tiếp đến sức khỏe người sử dụng. Chính vì vậy xây dựng một chế độ ăn uống phù hợp bằng cách dung nạp khoảng 20 - 40% thực phẩm tạo axit và khoảng 60 - 80% thực phẩm tạo kiềm là cách tốt nhất để duy trì nồng độ pH trong cơ thể.

Cách kiểm tra độ pH trên cơ thể người

Cách kiểm tra độ pH trên cơ thể người

Nếu muốn kiểm tra độ pH trong cơ thể, bạn nên đo trước bữa ăn 1 giờ hoặc sau bữa ăn 2 giờ. Cách kiểm tra như sau:

Dùng giấy thử pH

Làm ướt một mảnh giấy thử pH bằng nước bọt. Nếu pH nằm trong khoảng từ 6,5 – 7,5 thì cơ thể đang khỏe mạnh còn nếu pH không trong khoảng này một thời gian dài thì cơ thể đang có dấu hiệu suy yếu, dễ mắc bệnh.

Xét nghiệm nước tiểu

Chức năng của thận là điều hòa cân bằng nước và các chất điện giải trong cơ thể, bao gồm cả pH của nước tiểu. Tùy vào nồng độ các axit tự do có trong nước tiểu mà độ axit của nước tiểu sẽ cao hay thấp. Do đó, kiểm tra pH của nước tiểu sẽ giúp phát hiện ra một số bệnh về thận, ví dụ như:

• Nước tiểu có độ pH từ 4,8 - 8,5 thì cơ thể đang khỏe mạnh. 
• Nước tiểu có pH = 4, tức có tính axit mạnh thì có thể mắc bệnh đái tháo đường,...
• Nước tiểu có pH = ≥ 9, tức có tính bazo thì có thể mắc bệnh viêm bàng quang, viêm bể thận.

Cách cân bằng độ pH trong cơ thể

Ăn nhiều rau xanh và trái cây

Ăn nhiều rau xanh và trái cây

Trong nhiều loại rau xanh và trái cây có sẵn tính kiềm nên nếu ăn nhiều loại thực phẩm này thì lượng axit dư thừa trong cơ thể sẽ được trung hòa. Một số loại rau và quả có tính kiềm cao mà  bạn nên ăn thường xuyên là:

• Cải bó xôi (rau chân vịt): Trong cải bó xôi có rất nhiều chất diệp lục và nó sẽ giúp kiềm hóa cơ thể một cách hiệu quả.
• Ớt chuông: Ớt chuông có tính kiềm rất cao nên nếu ăn thường xuyên thì cơ thể sẽ được kiềm hóa, đồng thời hệ miễn dịch được tăng cường, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư, tiểu đường, …
• Cần tây: Cần tây không chỉ có tính kiềm cao mà còn chứa coumarin và phtalic, giúp làm giảm nguy cơ ung thư và giảm hàm lượng cholesterol xấu trong máu.
• Bơ: Bơ có tính kiềm mạnh giúp trung hòa axit trong dạ dày, đồng thời ngăn chặn quá trình oxy hóa và làm giảm nguy cơ mắc nhiều loại bệnh nguy hiểm khác.

Ăn ít bột mì, thịt và đường

Để kiểm soát độ pH hiệu quả nhất, mỗi ngày bạn chỉ nên tiêu thụ 40 - 50 g protein. Nếu tiêu thụ quá mức này, sức khỏe sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực. Nguyên nhân là vì nếu ăn nhiều bột mì, đường và thịt thì sẽ làm dư thừa axit, gây viêm nhiễm trong cơ thể.

Luôn giữ tinh thần thoải mái

Nếu tâm trạng stress, suy nghĩ tiêu cực thì cơ thể sẽ tự tiết ra axit có hại cho sức khỏe nên để giữ được tính kiềm trong cơ thể, bạn nên duy trì tâm trạng vui vẻ, lạc quan và suy nghĩ tích cực. Điều này cũng giúp gia tăng các tế bào miễn dịch và tiêu diệt các tế bào nhiễm virus, tế bào ung bướu.

Ngủ nghỉ điều độ

Việc ngủ nghỉ điều độ đủ 8 tiếng một ngày sẽ giúp cơ thể sản sinh các axit có lợi cho sức khỏe.

Tăng cường thể dục thể thao

Tăng cường thể dục thể thao

Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao có thể làm giảm lượng axit dư thừa, đồng thời tạo ra một môi trường cân bằng trong cơ thể. Chỉ với 5 phút đi bộ mỗi ngày, bạn cũng có thể tạo ra sự khác biệt to lớn cho sức khỏe của mình vì nó làm giảm nồng độ axit và cân bằng độ pH trong cơ thể.

Uống đủ nước

Nước là nguồn năng lượng quan trọng đối với cơ thể nên mỗi ngày, bạn nên cấp tối thiểu 2 lít nước, đặc biệt là nên sử dụng nước khoáng và nước giàu ion kiềm. Trong các loại nước này, hàm lượng vi khoáng tự nhiên rất lớn, giúp tăng cường khả năng chống oxy hóa, giúp cân bằng độ pH trong cơ thể.

Nước là nguồn năng lượng quan trọng đối với cơ thể

Trên đây là một số thông tin quan trọng về độ pH là gì mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Nếu bạn nào muốn được tư vấn chi tiết hơn về cách tăng độ pH trong nước bằng hóa chất như xút, canxi oxit,... hãy truy cập website https://ammonia-vietchem.vn/ hoặc gọi ngay cho chúng tôi theo số điện thoại 096 302 9988. Các chuyên viên của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ các bạn 24/7.

Xem thêm:

• Axit là gì? Có mấy loại axit? Axit gồm những chất nào

• Plasma là gì? Những ứng dụng của công nghệ plasma hiện nay