AQI là gì? Chỉ số chất lượng không khí mới nhất năm 2021

Mỗi năm, Việt Nam có trên 71.000 ca tử vong do ô nhiễm, trong đó có đến hơn 52.000 ca là do ô nhiễm không khí gây ra. Để biết không khí bị ô nhiễm đang ở mức độ nào, có nguy hiểm không, người ta căn cứ vào chỉ số Aqi. Vậy AQI là gì? Chỉ số AQI của Hà Nội là bao nhiêu? Nên xem chỉ số AQI ở đâu để đảm bảo kết quả chính xác? Cùng chúng tôi giải đáp thắc mắc này qua nội dung bài viết dưới đây nhé.

Chỉ số AQI là gì?

Chỉ số AQI (Air Quality Index) là một chỉ số báo cáo chất lượng không khí hàng ngày và nó được xem là thước đo đơn giản hóa mức độ ô nhiễm môi trường không khí. Thông qua chỉ số này, chúng ta sẽ biết được không khí xung quanh mình là sạch hay ô nhiễm và nếu ô nhiễm thì nó đang ở mức độ ô nhiễm cao hay thấp. 

Chỉ số AQI tập trung vào sự ảnh hưởng của không khí ô nhiễm tới sức khỏe con người có thể gặp phải trong vòng vài giờ hoặc vài ngày sau khi hít phải. Khi chỉ số này càng lớn thì mức độ nguy hiểm càng cao.

Chỉ số chất lượng không khí aqi

Các thông số ô nhiễm dùng để tính toán chỉ số AQI

Theo Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ EPA (The U.S. Environmental Protection Agency), chỉ số AQI được tính toán với 5 thông số chủ yếu, đó là:

1. Ozon mặt đất

2. Ô nhiễm phân tử hay còn gọi là hạt lơ lửng

Được đánh giá qua chỉ số bụi mịn PM 2.5 (hạt bụi có kích thước nhỏ ≤ 2,5 μm) và bụi mịn PM 10 (kích thước hạt bụi nhỏ hơn 10 μm nhưng lớn hơn PM 2.5). Bụi mịn PM 2.5 và PM 10 được hình thành từ C, S, N và nhiều hợp chất kim loại khác, trong đó PM 2.5 chủ yếu được sinh ra do hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch hoặc từ quá trình thi công, phá dỡ các công trình xây dựng, bụi đường phố, đốt rác, khí thải các phương tiện giao thông, cháy rừng,…

3. Carbon monoxit (CO)

4. Sulfur dioxit (SO2)

5. Nitrogen dioxit (NO2)

Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, EPA đều thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng không khí và quy định từng màu sắc cụ thể đối với từng khoảng giá trị AQI để người xem có thể dễ dàng hiểu được.

Chỉ số AQI

Một số quốc gia trên thế giới sử dụng thang đo chỉ số AQI riêng như Chỉ số Ô nhiễm không khí của Malaysia, Chỉ số Sức khỏe và Chất lượng không khí Canada, chỉ số Tiêu chuẩn ô nhiễm của Singapore.

Chỉ số chất lượng không khí BreezoMeter (BAQI)

Nhằm giải quyết sự không thống nhất trong khái niệm chất lượng không khí do sự không nhất quán về quy mô, tác nhân gây ô nhiễm, phương thức tính toán chuẩn và nguồn số liệu, chỉ số chất lượng không khí BreezoMeter BAQI đã được phát triển dựa trên nhiều nghiên cứu nội bộ của các kỹ sư môi trường và nhà khoa học dữ liệu. 

Chỉ số BAQI đo theo thang 100 với giá trị từ 0 (chất lượng không khí kém) đến 100 (chất lượng không khí rất tốt) với 5 mức, mỗi mức sẽ tương ứng với một màu và chia theo các khoảng bằng nhau. Với chỉ số BAQI, có 6 chất chính gây ô nhiễm trên toàn thế giới.

Cách tính toán chỉ số AQI

Muốn tính toán chỉ số AQI, chúng ta cần xác định được nồng độ các chất gây ô nhiễm không khí trong một khoảng thời gian trung bình bởi nó là thước đo liều lượng chất gây ô nhiễm. Máy theo dõi không khí sẽ giúp chúng ta xác định được thông số này.

Thông qua những nghiên cứu dịch tễ học để xác định ảnh hưởng sức khỏe trong một khoảng AQI nhất định. Giá trị AQI  thường được tính trên nhiều phạm vi và với mỗi phạm vi sẽ ứng với 1 mô tả, 1 mã màu nhất định để cảnh báo mức độ nguy hiểm đến cộng đồng.

Chỉ số AQI ở Hà Nội

Tại Hà Nội, chỉ số ô nhiễm không khí được căn cứ theo AQI. Trong những năm gần đây, Hà Nội liên tục được cảnh báo về mức độ ô nhiễm không khí với chỉ số AQI ở mức cao, có lúc lên tới 170. Đây là tình trạng rất xấu và người dân nên hạn chế ra đường, nếu phải đi thì cần mang theo khẩu trang để hạn chế bụi mịn xâm nhập vào phổi.

Theo các chuyên gia y tế, mỗi ngày, trung bình một người lớn hít thở khoảng 15 m3 không khí. Nếu không khí có chứa các chất gây ô nhiễm ở nồng độ cao thì nó sẽ gây ảnh hưởng hại cho hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, tim, gan và đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ có thai vì nó gây ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của thai nhi. 

Ngày 12/11/2019, Tổng cục Môi trường Việt Nam đã ban hành Quyết định số 1459/QĐ-TCMT về việc ban hành Hướng dẫn kỹ thuật tính toán và công bố chỉ số chất lượng không khí Việt Nam (VN_AQI), cụ thể như sau:

Nên xem chỉ số ô nhiễm không khí AQI ở đâu để đảm bảo kết quả chính xác?

Để biết được chỉ số ô nhiễm không khí ở nơi mình sống là bao nhiêu một cách chính xác nhất, các bạn có thể truy cập vào một số trang web hoặc tải một số ứng dụng như sau:

• Moitruongthudo.vn: Cổng thông tin quan trắc môi trường Hà Nội, cung cấp chỉ số AQI khu vực Hà Nội.
• Pamair.org: Cung cấp chỉ số AQI trên cả nước từ Bắc, Trung, Nam.
• Fairnet.vn: Chỉ cung cấp chỉ số tại Hà Nội và một số tỉnh phía Bắc.
• Ngoài ra còn có Air Quality, AirVisual, Air Matters, Air Quality Index BreezoMeter, Air Quality Index Near Me hoặc AirNow

Chỉ số AQI trong không khí tăng cao gây ảnh hưởng như thế nào tới con người

1. Ảnh hưởng tới hệ hô hấp

Tùy vào loại tác nhân, nồng độ, sự pha trộn các chất ô nhiễm với nhau, thời lượng con người tiếp xúc, lượng chất ô nhiễm được hít vào cũng như lượng đã xâm nhập vào phổi mà mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm tới hệ hô hấp là khác nhau. 

• Nếu như bụi mịn PM 10 đi vào cơ thể qua đường dẫn khí và tích tụ trên phổi thì PM 2.5 có thể xâm nhập vào túi phổi, tĩnh mạch phổi, thậm chí là hệ tuần hoàn máu. Khi PM 2.5 kết hợp với khí cacbon monoxit, lưu huỳnh dioxit, nito dioxit, chúng sẽ ngăn cản hemoglobin kết hợp oxy và khiến tế bào thiếu oxy.
• Khi ô nhiễm không khí ở mức cao, hệ hô hấp sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng và gây ra các triệu chứng như khó thở, viêm mũi dị ứng, viêm xoang, tăng nguy cơ lên cơn hen suyễn ở người có sẵn bệnh này.
• Tiếp xúc với O3, bụi mịn,… chức năng phổi sẽ bị giảm và những người đang mắc các bệnh phổi mãn tính sẽ càng nặng hơn. Nếu tình trạng này kéo dài, nguy cơ ung thư phổi sẽ rất dễ xảy ra.

2. Đối với tim

Các loại bụi mịn, chất gây ô nhiễm hóa học có thể xâm nhập vào phổi, hệ tuần hoàn và ảnh hưởng đến tim mạch vì nó tác động đến sự giãn nở, co thắt của các mạch máu, các mạch máu bị giảm kích cỡ và cản trở lưu thông huyết mạch. 

Không khí ô nhiễm làm tăng nguy cơ tạo máu đông ở động mạch và dẫn đến hiện tượng nhồi máu cơ tim, tăng tỷ lệ đột quỵ.

3. Đối với sự sinh sản

Phụ nữ khi mang thai sống ở khu vực bị ô nhiễm không khí có nguy cơ sinh con bị tự kỉ cao gấp 2 lần so với bình thường. Càng vào giai đoạn cuối của thai kỳ thì mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm không khí càng cao.

Không khí bị ô nhiễm cũng là nguyên nhân khiến chất lượng tinh trùng bị giảm và điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến khả năng có con của nam giới.

4. Tổn thương thận

Không khí bị ô nhiễm sẽ khiến thận phải chịu gánh nặng lớn do không thể lọc hết các phân tử độc hại có trong máu và nếu tình trạng này kéo dài, chúng ta sẽ dễ mắc các bệnh về thận, suy thận.

5. Các ảnh hưởng khác 

• Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ loãng xương, xương yếu, giòn, dễ gãy.
• Các chất gây ô nhiễm có thể phá hủy các tế bào da, ngăn cản quá trình tự tái tạo của da, khiến da thay đổi sắc tố và đẩy nhanh quá trình lão hóa.

Chỉ số aqi tăng cao ảnh hưởng đến sức khỏe

Khi chỉ số ô nhiễm không khí (AQI) tăng cao, chúng ta cần làm gì?

Khi chỉ số AQI dự đoán tăng lên do bụi mịn, các cơ quan, tổ chức y tế công cộng có thể:

• Cảnh báo những người thuộc nhóm nhạy cảm như người già, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người có tiền sử hô hấp hoặc tim mạch nên hạn chế ra đường. 
• Khuyến khích người dân sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, phương tiện sử dụng năng lượng sạch, năng lượng sinh học hoặc xe đạp nhằm giảm lượng khí thải phát sinh. 
• Người dân nên sử dụng các loại khẩu trang lọc hạt mịn nhằm hạn chế, phòng tránh bụi mịn xâm nhập vào phổi.
• Trong thời kỳ mà chỉ số AQI cao đến mức phơi nhiễm cấp tính có thể gây ra tác hại nặng nề cho sức khỏe cộng đồng, các nhà chức trách sẽ đề xuất kế hoạch khẩn cấp, chẳng hạn như giảm thiểu nguồn phát khí thải lớn (như các nhà máy sử dụng nhiên liệu than) để giảm lượng khí thải cho đến khi sự độc hại giảm bớt.
• Tránh tập thể dục tại nơi nhiều khói bụi vì khi vận động nhiều, nhịp thở cũng tăng lên và thay vì chỉ thở bằng mũi, bạn sẽ thởi bằng cả miệng. Điều này sẽ làm tăng lượng chất ô nhiễm, khói bụi đi vào cơ thể. Dù có là người khỏe mạnh thì việc tập thể dục ở những nơi khói bụi nhiều cũng dễ chịu ảnh hưởng của ô nhiễm, nhất là khi nồng độ ôzôn mặt đất cao. Vì vậy, những người đang mắc sẵn những bệnh về tim, phổi thì tuyệt đối không nên hoạt động thể dục thể thao ở đây.
• Tích cực trồng nhiều cây xanh quanh nhà và khu vực làm việc vì cây xanh có khả năng điều hòa không khí rất tốt, tăng lượng khí O2 và giảm CO2 trong không khí, hạ thấp nhiệt độ khu vực đó và lọc bụi hiệu quả.
• Khi trời lạnh, hạn chế di chuyển ở những nơi đông đúc để tránh khí thải, khói bụi từ các phương tiện giao thông.
• Trong mùa nắng nóng, nhiệt độ không khí cao, mức độ ô nhiễm không khí sẽ cao hơn ngày bình thường, nhiệt độ dễ chịu nên việc ra ngoài hay thực hiện các hoạt động ngoài trời cần hạn chế nhất có thể. Tốt nhất nên thực hiện vào sáng sớm, khi mà mức độ ô nhiễm ở mức thấp nhất trong ngày.
• Bên cạnh việc đeo khẩu trang thì khi ra đường, sử dụng kính mắt bảo vệ cũng là điều cần thiết.
• Ngoài ra, với sự phát triển của khoa học công nghệ, có rất nhiều loại máy lọc không khí thích hợp cho các hộ gia đình đã ra đời. Bạn có thể mua về sử dụng tại nhà để đảm bảo không khí trong nhà được an toàn, dễ chịu.

Trồng cây xanh bảo vệ môi trường không khí

Trên đây là một số thông tin về chỉ số AQI là gì mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng rằng, với những kiến thức này, các bạn đã có thể bảo vệ bản thân mình cùng gia đình một cách tốt hơn.

Hiện nay Vietchem là đơn vị chuyên cung cấp các loại vật tư xử lý khói khí thải chứa NOx, SOx, dung môi, hơi thủy ngân…phát thải từ các nhà máy công nghiệp. Với 20 năm hình thành và phát triền Vietchem cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm chất lượng nhất, giá thành tốt nhất, giao hàng nhanh chóng, dịch vụ hậu mãi tuyệt vời. Nếu có nhu cầu mua hàng quý khách có thể truy cập website https://ammonia-vietchem.vn/ hoặc liên hệ 0963 029 988 để được báo giá tốt. Nếu còn thắc mắc hãy để lại bình luận bên dưới để được giải đáp và tư vẫn chi tiết nhé!

Xem thêm:

• Khí thải là gì? Các tiêu chuẩn khí thải, chất lượng khí thải hiện nay